نقش فنّاوری اطلاعات در مدیریت روستایی، مطالعه موردی: دهیاریهای شهرستانهای بهشهر و گلوگاه

امروزه پیشرفت جوامع از ابعاد مختلف علمی و فنّاوری، روندی انفجاری و غیرقابل کنترل به خود گرفته است. انسانها ناگزیرند برای مواجهه با مسایل روزافزون و جدید سازمانی و حل آنها، همواره خود را با دانش و فنّاوری های جدید مجهز کنند. بنابراین ممکن است انسانها درمقطعی از زمان از دانش و مهارت لازم برای مواجهه با پدیده های سازمانی برخوردار باشند، ولی تغییرات و تحولات محسوس و شتابزده علمی به سرعت دانش و مهارت آنان را منسوخ کند. بنابراین بازسازی و نوسازی دانش و تجربیات آن ها برای سازگاری با تغییرات ضروری است. نظر به اهمیتی که مدیریت روستایی،درتحقق اهداف توسعه روستایی دارد و با توجه به اینکه توسعه پایداردرشرایط فعلی جهان براساس دانایی محوری می باشد، مدیریت توسعه پایدارروستایی ایران باید اتکاء به دانایی محوری داشته باشد. سرمایه گذاری دربنیانهای دانایی محوری درروستاها از جمله بسترسازی گسترش فنّاوری اطلاعات می تواند جامعه روستایی را نسبت به آینده و نقش آفرینی درعرصه های ملی و بین المللی یاری رساند. با توجه به اینکه دهیاران به عنوان بازوی اجرایی شوراها و دولت در روستاها می باشند و روستاییان منابع بنیانی تولید و رشد اقتصاد ملی درهر جامعه ای بشمار می روند. بر این اساس هدف این مطالعه، بررسی اهمیت استفاده از فنّاوری اطلاعات درمدیریت روستاهای ایران و بیان میزان دسترسی و استفاده دهیاران از فنّاوری اطلاعات و میزان تأثیر عوامل جغرافیایی و ویژگیهای شخصی دهیاران در میزان دسترسی، استفاده و مهارت آنها است. برای انجام این هدف از روش تحقیق تحلیلی ـ توصیفی استفاده شده است.در این پایان نامه اطلاعات مورد نیاز به روش اسنادی و میدانی جمع آوری گردیده است. براساس چارچوب نظری تحقیق از ابزار پرسشنامه ها در جمع آوری اطلاعات میدانی استفاده شده است. برای این منظور پرسشنامه توسط 16 دهیار روستاهای دارای دهیاری شهرستان گلوگاه و 33 دهیار روستاهای دارای دهیاری شهرستان بهشهر از استان مازندران تکمیل شد. با عنایت به موضوع تحقیق این سوال کلی مطرح شد که وضعیت موجود روستاهای کشور از نظر کاربرد فنّاوری اطلاعات در مدیریت روستایی چگونه است و چه تفاوتهایی از نظر سطح مهارت، دسترسی و استفاده از فنّاوری اطلاعات در بین دهیاران کشور به عنوان مدیران روستایی وجود دارد؟ و در صورت وجود تفاوت، علت این اختلافها در چیست؟ نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که بین میزان دسترسی و استفاده و مهارت دهیاران در استفاده از فنّاوری اطلاعات شهرستان بهشهر با شهرستان گلوگاه از نظر آماری تفاوت معناداری وجود نداشت، نتایج آزمون در مورد تفاوت بین ویژگیهای فردی دهیاران و سطح دسترسی آنها به فنّاوری اطلاعات بیانگر این مسأله بود که بین هیچ یک از متغییرهای تحصیلات، سن و درآمد دهیارن و میزان دسترسی آنها به فنّاوری اطلاعات تفاوت معناداری از نظر آماری وجود ندارد. همچنین آزمون فرضیه تحقیق در مورد تفاوت بین ویژگیهای فردی دهیاران و سطح استفاده و مهارت آنها از فنّاوری اطلاعات با استفاده از آزمون کروسکال والیس نشان داد که از نظر آماری تنها بین متغیر تحصیلات دهیارن و میزان استفاده از فنّاوری اطلاعات و مهارت الکترونیکی آنها در سطح اطمینان 95 درصد و با مقدار p به ترتیب برابر با 017/0 و 008/0 تفاوت معناداری وجود داشت. شایان ذکر است که بین دو متغیر دیگر یعنی سن و درآمد و میزان استفاده از فنّاوری اطلاعات و مهارت الکترونیکی دهیاران تفاوت معناداری وجود نداشت. نتایج آزمون ویژگیهای جغرافیایی روستاها و میزان دسترسی دهیاران به فنّاوری اطلاعات نیز نشان داد که از نظر آماری تنها بین متغیر نوع راه ارتباطی و وضعیت توپوگرافی روستاها و سطح دسترسی دهیاران به فنّاوری اطلاعات در سطح اطمینان 95 درصد و در سطح خطای 05/0 با مقدار p به ترتیب برابر با 001/0 و 002/0 تفاوت معناداری وجود دارد. اما بین متغیرهای دیگر شامل فاصله از مرکز شهرستان و استان و میزان دسترسی دهیاران به فنّاوری اطلاعات از لحاظ آماری تفاوت معناداری مشاهده نشد. این در حالی است که تفاوت بین ویژگی های جغرافیایی روستاها و سطح استفاده از فنّاوری اطلاعات و مهارت الکترونیکی دهیاران از نظر آماری معنادار نبود. کلمات کلیدی: فنّاوری اطلاعات ـ مدیریت روستایی ـ دهیاری ـ شهرستان بهشهرـ شهرستان گلوگاه.